W kamienicach czy mieszkaniach w zabytkowych budynkach często nie można docieplić elewacji od zewnątrz. Z kolei klasyczna wełna lub styropian wewnątrz „zabiera” cenne centymetry. Rozwiązaniem są próżniowe panele izolacyjne (VIP – Vacuum Insulation Panels), które zapewniają opór cieplny lambda 0,005–0,007 W/m·K przy grubości zaledwie 20 mm. Przekłada się to na taką samą izolacyjność jak 15 cm tradycyjnego styropianu! W artykule wyjaśniamy technologię VIP, jej zalety i wady, a także pokazujemy, jak w jeden weekend ocieplić ścianę od wewnątrz bez utraty metrażu.
1. Jak zbudowany jest panel VIP?
Panel składa się z rdzenia o bardzo niskiej przewodności i otaczającej go hermetycznej osłony:
- Rdzeń – sproszkowany pył krzemionkowy lub włóknisty aerogel sprasowany do płyt grubości 10–30 mm,
- Bariera gazoszczelna – folia laminowana (PET/AL/PE) lub metalizowany kompozyt tworzywowy,
- Próżnia – wewnątrz panelu ciśnienie < 5 mbar, utrzymywane przez gettery pochłaniające resztki gazów,
- Zewnętrzny laminat ochronny – np. płyta gipsowo-kartonowa 12,5 mm, OSB 6 mm lub folia PP o grubości 0,2 mm (w wersji „gołej” do prefabrykacji).
Tak zamknięta struktura sprawia, że nawet cienki panel dostarcza opór cieplny R ≈ 3 m²K/W, co jest 5-6 razy lepsze niż klasyczny styropian EPS.
2. Zalety próżniowych paneli izolacyjnych
| Zaleta | Opis | Przykład |
|---|---|---|
| Minimalna grubość | 20 mm zapewnia U≈0,32 W/m²K | Ocieplenie od wewnątrz ściany 1900 r. bez utraty wnęki okiennej |
| Oszczędność przestrzeni | Mniej miejsca niż przy wełnie (≥120 mm) | W kawalerce 30 m² zyskujesz ~0,8 m² podłogi |
| Szybki montaż | Panele z fabrycznie przyklejoną płytą GK | Pokój 15 m² ocieplony w 8 h, bez mokrych procesów |
| Wysoka niepalność | Klasa reakcji na ogień A2-s1,d0 | Spełnia wymagania sufitów ciągów ewakuacyjnych |
| Niski ciężar | ~3,5 kg/m² (panel 20 mm + GK) | Bezproblemowy montaż na ścianach drewnianych |
3. Case study: remont mieszkania w kamienicy w Poznaniu
- Powierzchnia VIP: 22 m² (ściana zewnętrzna, wys. 3,2 m),
- Grubość: 20 mm panel + 12,5 mm GK = 32,5 mm,
- Uzyskany U-value: 0,29 W/m²K (poprzednio 1,45 W/m²K),
- Redukcja strat ciepła: ~3400 kWh/rok → 1350 kWh/rok,
- Koszt: 8 800 zł (materiał + robocizna), przewidywany zwrot 7,5 lat przy cenie gazu 0,33 zł/kWh.
4. DIY: jednopanelowy test na zimnej ścianie (1 m²)
4.1 Materiały
- Panel VIP 1000 × 500 × 20 mm w okładzinie PP,
- Klej poliuretanowy niskoprężny (lambda ≤ 0,035),
- Płyta GK 12,5 mm + wkręty farmery,
- Taśma butylowa paroszczelna,
- Termometr powierzchniowy i pianka XPS 30 mm (rama dystansowa).
4.2 Instrukcja
- Z XPS wykonaj ramkę dystansową wokół panelu.
- Na ścianę nanieś ścieżki kleju PU, wciśnij VIP + ramkę (bez przebijania powierzchni!).
- Uszczelnij wszystkie krawędzie taśmą butylową — przebicie folii = utrata próżni.
- Przykręć płytę GK do ramki XPS, nie do VIP.
- Po wyschnięciu poszpachluj, pomaluj i mierz temp. powierzchni przez 48 h.
Efekt: różnica temperatury ściana/powietrze spada z 6 °C do 1,5 °C.
5. Wady i zalety w skrócie
| Aspekt | Zalety | Wady |
|---|---|---|
| Izolacyjność | λ 0,005 W/m·K (20× lepsza niż wełna) | Bardzo wrażliwy na przebicie – utrata próżni = spadek λ do 0,02 |
| Grubość | Tylko 20–30 mm | Trudność w osadzeniu gniazdek – wymagany kanał instalacyjny |
| Koszt | Oszczędza m² podłogi | Ok. 350–450 zł/m² (sam panel + GK) |
| Trwałość | 25–30 lat przy nieuszkodzonej folii | Ryzyko mikronieszczelności przy cięciu lub wierceniu |
| Para wodna | Bariera aluminiowa = wbudowana paroizolacja | Konieczne dokładne uszczelnienie spoin |
6. Ekologia i zdrowie
- Mniejsza energia grzewcza = redukcja CO2 (ok. 1 t/rok na 100 m² ściany),
- Brak włókien – rdzeń krzemionkowy nierozpraszalny,
- Niższa grubość = mniej surowców, lżejszy transport.
7. Przyszłość: VIP z aerogelu i hybrydy VIP-GPU
- Aerogel krzemionkowy jako rdzeń → λ 0,0035 W/m·K,
- VIP-GPU (Graphene Paper Unit) – folia grafenowa zamiast aluminium, bardziej giętka i nieprzepuszczająca pary,
- Panele cięte laserowo na wymiar JIT – zero odpadów i doklejania.
Podsumowanie: ciepło bez grubych ścian
Próżniowe panele izolacyjne zmieniają zasady gry w termomodernizacji wewnętrznej — oferują doskonałą izolację przy minimalnej grubości. Choć droższe i wymagające precyzyjnego montażu, pozwalają zachować cenną przestrzeń i uniknąć ingerencji w historyczne fasady. Jeśli planujesz remont loftu czy modernizację starego mieszkania i liczy się każdy centymetr, VIP może okazać się najlepszym (i najcieńszym) wyborem.